Wilk egipski

Wilk egipski
	Canis lupaster
	Hemprich & Ehrenberg, 1833
	; Canis anthus bea w pobliżu Ngorongoro, Tanzania
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Rodzina	psowate
Rodzaj	wilk
Gatunek	wilk egipski
Synonimy
	Canis anthus Cuvier, 1820;
	Canis anthus Cuvier, 1820;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilk egipski^[4] (Canis lupaster^[5]) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych, do 2015 uważano go za szakala złocistego.

Taksonomia

Do 2015 roku gatunek ten był uważany za afrykańskie populacje szakala złocistego. Badania przeprowadzone przez Koepfliego i współpracowników wykazały jednak, że populacje szakala złocistego zamieszkujące Afrykę nie tworzą z szakalami złocistymi zasiedlającymi Eurazję kladu, do którego nie należałyby także: wilk szary (Canis lupus), kojot preriowy (C. latrans) i kaberu etiopski (C. simensis). Na tej podstawie afrykańskie podgatunki szakala złocistego zostały przeniesione do gatunku Canis anthus^[6]^[7]. Viranta i współpracownicy w 2017 roku wykazali również, że nazwa Canis anthus stanowi nomen dubium i poprawną nazwą tego gatunku powinna być Canis lupaster^[5].

Podgatunki

Wyróżnia się 6 podgatunków Canis lupaster:

C. l. anthus F. Cuvier, 1820 – podgatunek nominatywny, zamieszkuje Senegal
C. l. algiriensis Wagner, 1841 – zamieszkuje Algierię, Maroko i Tunezję
C. l. bea Heller, 1914 – zamieszkuje Kenię i północną Tanzanię
C. l. lupaster Hemprich & Ehrenberg, 1833 – wilk egipski; zamieszkuje Egipt, Mali, Algierię, Wyżynę Abisyńską i Senegal
C. l. riparius Hemprich & Ehrenberg, 1832 – zamieszkuje Somalię, Etiopię i Erytreę
C. l. soundanicus Thomas, 1903 – zamieszkuje Sudan i Somalię

Charakterystyka ogólna

Zwierzęta tego gatunku są bardzo podobne do szakala złocistego, z którym są blisko spokrewnione: mają złote futro, które zmienia zabarwienie w zależności od pory roku i regionu zamieszkania. Canis lupaster są jednak większe i mają większe kły niż szakale złociste. Na równinach Alseringta w północnej Tanzanii futro wilków jest żółto-brązowe w porze deszczowej, a w porze suchej jest jasnozłociste. Masa ciała osobników obu płci osiąga 7–15 kg, przy wymiarach: 40 cm wysokości i 20 cm długości^{[wymaga weryfikacji?]}. Jak wszystkie psowate mają dobry wzrok, słuch i węch, co pozwala im wyczuć padlinę z dużej odległości.

Tryb życia

Odżywianie

Są wszystkożerne, żywią się głównie padliną. Czasami polują na małą zdobycz: gryzonie, zajęczaki, jaszczurki, węże, frankoliny, afrykańskie dropie, żywią się także owadami, m.in. termitami i chrząszczami. Wilki złociste polują także na nieco większą zdobycz: dujkery, gazelopki sawannowe, guźce, oraz noworodki gnu i zebr. W przypadku braku pokarmu mięsnego żywią się owocami i bulwami roślin. W Senegalu zdarza się, że Canis lupaster atakuje owce i bydło.

Rozród

Są to zwierzęta monogamiczne. W Afryce wschodniej rozród przypada głównie na styczeń i luty, a w południowo-zachodniej Afryce trwa od kwietnia do maja. Ciąża trwa 63 dni, tak jak u szakala złocistego. Do wychowu młodych korzystają z nor wykopanych przez mrówniki i guźce. Tam na świat przychodzi od 2 do 4 szczeniąt. Ważą one 200–240 g. Młode rodzą się ślepe, otwierają oczy po 10 dniach. Do 3 miesiąca życia karmione są mlekiem matki. Po tym okresie dołączają do stada, w którym uczą się szukać pokarmu stałego.

Wrogowie

Gatunek ten konkuruje o padlinę z szakalami pręgowanymi i czaprakowymi, zabija także ich szczenięta. Często obserwuje się wilki próbujące odebrać zdobycz likaonom i hienom. Także człowiek należy do wrogów Canis lupaster, gdyż poluje na te zwierzęta dla futra.

Choroby

Są nosicielami wścieklizny i kilku innych chorób wirusowych.

W kulturze

Canis lupaster był czczony przez starożytnych Egipcjan. Zwierzę pojawiało się w wielu motywach, np. bogowie egipscy posiadali niektóre cechy wilka (np. głowę). W wierzeniach tych zwierzęta te nazywane były szakalami. Kojarzony był z cmentarzami, ponieważ miał wykopywać z piasku i pożerać zwłoki ludzi.

Przypisy

↑ Canis lupaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ W. Hemprich & Ch.G. Ehrenberg: Symbolae Physicae seu Icones et Descriptiones Mammalium quae ex itinere per Africam Borealem et Asiam Occidentalem. Cz. 1. Berolini: Ex Officina Academica, venditur a Mittlero, 1833. (łac.).
↑ M.M. Hoffmann M.M., A.A. Atickem A.A., Canis lupaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-06-30] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 148. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b Suvi Viranta, Anagaw Atickem, Lars Werdelin i Nils Chr. Stenseth. Rediscovering a forgotten canid species. „BMC Zoology”. 2:6, 2017. DOI: 10.1186/s40850-017-0015-0. (ang.).
↑ Klaus-Peter Koepfli, John Pollinger, Raquel Godinho, Jacqueline Robinson, Amanda Lea, Sarah Hendricks, Rena M. Schweizer, Olaf Thalmann, Pedro Silva, Zhenxin Fan, Andrey A. Yurchenko, Pavel Dobrynin, Alexey Makunin, James A. Cahill, Beth Shapiro, Francisco Álvares, José C. Brito, Eli Geffen, Jennifer A. Leonard, Kristofer M. Helgen, Warren E. Johnson, Stephen J. O’Brien, Blaire Van Valkenburgh i Robert K. Wayne. Genome-wide Evidence Reveals that African and Eurasian Golden Jackals Are Distinct Species. „Current Biology”. 25 (16), s. 2158–2165, 2015. DOI: 10.1016/j.cub.2015.06.060. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 432. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[itis-1] Canis lupaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Hemprich&Ehrenberg-2] W. Hemprich & Ch.G. Ehrenberg: Symbolae Physicae seu Icones et Descriptiones Mammalium quae ex itinere per Africam Borealem et Asiam Occidentalem. Cz. 1. Berolini: Ex Officina Academica, venditur a Mittlero, 1833. (łac.).

[iucn-3] M.M. Hoffmann M.M., A.A. Atickem A.A., Canis lupaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-06-30] (ang.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 148. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Viranta&inni-5] Suvi Viranta, Anagaw Atickem, Lars Werdelin i Nils Chr. Stenseth. Rediscovering a forgotten canid species. „BMC Zoology”. 2:6, 2017. DOI: 10.1186/s40850-017-0015-0. (ang.).

[6] Klaus-Peter Koepfli, John Pollinger, Raquel Godinho, Jacqueline Robinson, Amanda Lea, Sarah Hendricks, Rena M. Schweizer, Olaf Thalmann, Pedro Silva, Zhenxin Fan, Andrey A. Yurchenko, Pavel Dobrynin, Alexey Makunin, James A. Cahill, Beth Shapiro, Francisco Álvares, José C. Brito, Eli Geffen, Jennifer A. Leonard, Kristofer M. Helgen, Warren E. Johnson, Stephen J. O’Brien, Blaire Van Valkenburgh i Robert K. Wayne. Genome-wide Evidence Reveals that African and Eurasian Golden Jackals Are Distinct Species. „Current Biology”. 25 (16), s. 2158–2165, 2015. DOI: 10.1016/j.cub.2015.06.060. (ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 432. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]